چاپ سیلک یا screen printing یکی از انواع چاپ میباشد که برای انجام آن از هیچ چاپگری استفاده نمیشود. در واقع در این روش چاپ از هیچ ماشین چاپی استفاده نمیشود و تمام پروسه چاپ به صورت دستی انجام میگردد. یکی از مزایای بالقوه چاپ سیلک عدم محدودیت در چاپ روی سطوح مختلف است. چاپ روی انواع پارچه حتی چاپ روی حوله، چاپ رو انواع پلاستیک، چاپ روی مقوای بسته بندی، و انواع دیگر کارتن و حتی چاپ روی چوب، فلز، سرامیک، سفال و بسیاری متریال دیگر از مزایای چاپ سیلک میباشد.
تاریخچه چاپ سیلک
اعتقاد بر این است که چاپ سیلک حدود 1000 سال پیش در کشور چین ابداع گردید. این تکنیک بعدها از آسیا به اروپای غربی در قرن 18ام وارد شد اما مورد استفاده قرار نگرفت تا زمانی که چاپ با استفاده از توری شبکه ای رایج شد و سرعت چاپ سیلک را افزایش داد.
در قرن 20ام پیشگامان هنر پاپ اندی وارنهول و جیمز فرنسیس گیل این روش چاپ را به عرضه هنرهای معاصر وارد کردند. قبل از این روش چاپ سیلک یک روش چاپ غیر عمومی محسوب میشد و به شکل سری و مخفی مورد استفاده قرار میگرفت! . در آن زمان به چاپ سیلک به دید شک و تردید نگاه میکردند. عدم استفاده از دستگاه چاپی این سوال را به وجود میآورد که آیا این روش چاپ کیفیت تصاویر خوبی را ارائه خواهد یا خیر؟ امروز این روش چاپ یک روش بسیار مرسوم و مورد استفاده اکثر نقاشان آثار هنری در سطح جهان است.
برای چاپ سیلک باید چند مرحله مختلف و پشت سر هم طی گردد که در ذیل به آنها اشاره میکنیم.
ساخت شابلون (Screen)
همانطور که از نام آن مشخص است این نوع چاپ نیازمند یک صفحه یا اسکرین میباشد. قبل از اقدام به چاپ یک شابلون با طرح مورد نظر ایجاد میشود. از یک فیلم شفاف استات برای ساخت این شابلون استفاده میگردد. از آنجایی که چاپ به صورت دستی انجام میگردد درست کردن شابلون چاپی آنقدر راحت است که میتوان آن را با صرف زمان در منزل درست کرد. با استفاده از نخ های ابریشمی یا همان سیلک (silk)، فولاد ضد زنگ، نایلون یا پلی استر میتوان شابلون مورد نیاز خود را درست کرد. اما بهترین انتخاب برای ساخت شابلون پلی استر میباشد که کیفیت و دوام خوبی را ارائه میدهد.
فراهم کردن مواد اولیه و اقدام به چاپ سیلک
تنها ماده ای که برای اقدام به چاپ نیاز داریم رنگ یا جوهر است. ابتدا باید رنگ مورد نظر یا طیف رنگی مورد نیاز خود را ایجاد کنیم و سپس آن را روی سطح شابلون بریزیم تا با عبور از شابلون روی سطح چاپی بنشیند. قبل از پخش کردن رنگ یا جوهر، متریال چاپی زیر صفحه نمایش شابلون و در قسمتی که میخواهیم چاپ انجام شود قرار میگیرد. پس از آن رنگ یا مرکب را روی شابلون میریزند و با فشار یک کاردک یا یک غلطک مخصوص، آن را روی تمام سطح چاپ پخش میکنند تا با عبور از سوراخ های شابلون روی سطح چاپ ظاهر شود. در نهایت پس از رنگ آمیزی تمام سطح چاپی آن را به مرحله خشک شدن ارسال میکنند.
از چاپ سیلک برای درج لوگو روی جلد سررسید نیز استفاده میشود که میتوانید شرح آن را در مقاله انواع روش های درج لوگو روی جلد سررسید مطالعه نمایید.
اقدامات لازم بعد از اتمام چاپ سیلک
یکی از اقدامات مهم بعد از اتمام چاپ خشک شدن رنگ روی سطح چاپی است. چرا که اگر این روند با دقت انجام نشود تمام پروسه چاپی که زمانبر نیز میباشد با پخش شدن جوهر روی سطح چاپی از بین خواهد رفت و به تبع هزینه صرف گردیده نیز از بین میرود. همانطور که میدانیم پروسه چاپ سیلک با دست انجام میشود. لذا روند خشک شدن جوهر یا رنگ روی سطح مورد نظر نیز باید به صورت طبیعی انجام شود. در گذشته برای اینکه رنگ یا مرکب خشک شود آن را چند ساعت و در بعضی مواقع چند روز با توجه به نوع رنگ و سطح چاپی در هوای آزاد خشک میکردند.
امروزه با پیشرفت صنعت چاپ و عمومیت پیدا کردن چاپ سیلک و نیاز به توزیع سریع سفارشات روشهای جدیدتری برای خشک کردن رنگ یا جوهر به وجود آمد. یکی از این روش ها استفاده از قفسه های خشک کن که دارای شبکه بندی انعطاف پذیر و مناسب برای جایگذاری متریال چاپی را داشتند استفاده میشد. با گذشت زمان دستگاه های خشک کن یا dryer های مناسبی ابداع شدند که متریال چاپی را سریعا خشک میکنند. پس از آن سطح چاپی مورد بررسی مجدد قرار میگیرد و حتی در مواقعی شسته میشود تا اشکالات احتمالی چاپی برطرف گردد. در نهایت طرح چاپی پس از تکمیل شدن به صاحب جدید آن تحویل خواهد شد.
نتیجه گیری
امروزه دستگاه های تمام اتوماتیک چاپ سیلک نیز طراحی و اختراع شده اند. به طوری که تمام مراحل را از ابتدا تا انتها با یک مکانیزم اتوماتیک انجام میدهد. از این نوع دستگاه بیشتر در صنعت پوشاک برای چاپ روی لباس استفاده میشود.
شما هم اگر تجربه ای در انجام چاپ سیلک به صورت خانگی یا صنعتی داریم خوشحال میشویم آن را با ما در میان بگذارید. به انتهای این مطلب مراجعه کنید و دیدگاه سازنده خود را برای ما ارسال کنید.